Afsprakenkader Burgerbegroting

Doel en basisprincipes

De Burgerbegroting is een project van district Antwerpen. Elk jaar beslist het districtsbestuur over 90% van het districtsbudget, de inwoners van district Antwerpen mogen via de Burgerbegroting beslissen over de andere 10%. Zo bepalen ze mee de prioriteiten van het beleid en welke projecten in uitvoering gaan, binnen de bevoegdheden van het district.

De Burgerbegroting steunt op volgende basisprincipes:

Deliberatieve democratie: centraal staat dat mensen elkaar ontmoeten, in dialoog gaan, ideeën en meningen uitwisselen.
Besluitvormend (niet adviserend): de macht ligt écht bij de burgers. Wat zij beslissen, is meteen duidelijk en wordt transparant gecommuniceerd.
Breed bereik: de Burgerbegroting wil zoveel mogelijk mensen bereiken, over alle verschillen heen. De algemene aanpak is daarom zo laagdrempelig mogelijk. Er zijn extra inspanningen om mensen te bereiken die moeilijker de weg vinden door bijvoorbeeld samen te werken met buurtverenigingen en door met de Burgerbegroting de wijken in te trekken.
Iedereen doet mee: deelname is zo laagdrempelig mogelijk, zonder voorwaarden. Bewoners mogen aan één stap of alle stappen meedoen, dit kan zowel fysiek als online.
Iedereen mag over het geheel van district Antwerpen meepraten.
Bewoners mogen projecten voorstellen om zelf uit te voeren, of om door het district te laten realiseren.

Traject en algemene spelregels

Het traject van de Burgerbegroting loopt over een periode van twee jaar en omvat verschillende stappen.

Eerste jaar:
- burgers kiezen thema’s en verdelen het budget over de gekozen thema’s;
- burgers dienen ideeën in;
- burgers kiezen welke projecten in uitvoering gaan.
Tweede jaar:
- de indiener en/of district Antwerpen voeren de gekozen projecten uit;
- het inspraaktraject wordt opnieuw opgestart voor het nieuwe jaar.

Per stap worden de concrete richtlijnen en data telkens door het districtscollege vastgelegd en ter kennisname voorgelegd aan de districtsraad.

Elk inspraakmoment start met een heldere laagdrempelige uitleg over bijvoorbeeld het district, de begroting, de bevoegdheden en de Burgerbegroting. Met aantrekkelijke methodieken stimuleert de Burgerbegroting de uitwisseling van ideeën en meningen. Zo groeit een gedeelde beslissing waarin alle deelnemers zich kunnen vinden.

De Burgerbegroting is een experiment in deliberatieve democratie. We brengen mensen samen om in groepsgesprekken beslissingen te nemen – dit kan zowel fysiek zijn, als in online vergaderingen. Daarnaast bieden we elke stap ook individueel online aan: Bewoners kunnen op hun eentje vanuit de zetel hun keuzes doorgeven. Dit is bedoeld als laagdrempelige kennismaking en om een bredere groep aan geïnteresseerden de kans te geven mee te doen. De individuele stemmen tellen minder zwaar door dan de deliberatieve momenten, omdat dialoog en ontmoeting centraal staan.

Iedereen die in district Antwerpen gedomicilieerd is en minstens 13 jaar bij startdatum van een stap, kan mee beslissen over thema’s, budget en projecten. Omdat goede ideeën van overal kunnen komen, gelden deze voorwaarden niet bij het indienen van ideeën.

Thema’s kiezen en geld verdelen

De bewoners kiezen samen prioritaire thema’s uit een lijst die alle bevoegdheden van het district omvat. Een duidelijke lijst is beschikbaar op de website van de Burgerbegroting.
De bewoners verdelen samen het beschikbare budget over de gekozen thema’s. Hoe meer budget wordt ingezet op een thema, hoe meer er binnen dat thema gerealiseerd kan worden.

Ideeën indienen

Wie kan indienen?

Zowel natuurlijk personen, feitelijke verenigingen, als erkende vzw’s mogen ideeën indienen voor de Burgerbegroting. Vzw’s moeten erkend zijn op het moment van de aanvraag. Feitelijke verenigingen moeten een bankrekening op naam van de vereniging hebben.

Je hoeft niet in district Antwerpen te wonen. Goede ideeën kunnen van overal komen.

Organisaties en personen kunnen uitgesloten worden, bijvoorbeeld omwille van openstaande schulden bij stad of district, of op basis van herhaalde negatieve ervaringen in voorgaande jaren,… Het districtscollege beslist hierover.

Hoe indienen?

Ideeën worden ingediend via de website van de Burgerbegroting (www.burgerbegroting.be). De deadline wordt er tijdig gecommuniceerd. Mensen die hulp nodig hebben kunnen ondersteuning krijgen bij het indienen. De richtlijnen om ideeën in te dienen staan online en worden tijdig gecommuniceerd.

Welke ideeën komen niet in aanmerking?

buitenlandse reizen;
levensbeschouwelijke evenementen;
commerciële activiteiten;
activiteiten met een politiek doeleinde;
fondsenwerving en subsidiekanalen.

Controle en beoordeling

Ingediende ideeën worden beoordeeld en bijgewerkt met als doel om zo veel mogelijk goede projecten te krijgen op de stemming: duidelijk geformuleerd, binnen de gekozen thema’s, met een helder doel en een transparant budget. De Burgerbegroting ondersteunt indieners om samen tot een definitief voorstel te komen.

Een eerste administratieve controle checkt de ontvankelijkheid van de voorstellen op basis van volgende algemene voorwaarden:

Valt het voorstel binnen de bevoegdheden van het district?
Kan het voorstel uitgevoerd worden met het beschikbare budget?
Komt het voorstel nog niet voor in de meerjarenplanning van het district of de stad?
Komt het voorstel de inwoners van het district ten goede?
Is er een reden om de indiener uit te sluiten? Bijvoorbeeld omwille van openstaande schulden bij stad of district of op basis van herhaalde negatieve ervaringen in voorgaande jaren. Het districtscollege beslist over de eventuele uitsluiting.

Tijdens een tweede stap worden alle projecten in detail bekeken, samen met thematische experten, om de voorstellen inhoudelijk en financieel te verbeteren en versterken. Er wordt gekeken naar de:

Raming van het budget door de indiener: is dit realistisch en verantwoord tegenover het eindproduct? Zitten alle kosten erin (aankoop, uitvoering en recurrente kosten voor bv onderhoud)?
Technische haalbaarheid: is het project op die plaats/in die tijdsspanne/met die doelgroep/met die schaal mogelijk en haalbaar?
Wettelijke (kwaliteits)voorwaarden voor de realisatie van het project?
Opvolging van de richtlijnen, gecommuniceerd bij aanvang van het indienen van projecten

In dialoog met de indiener kan een project dan ook inhoudelijk worden bijgestuurd of van thema veranderen, kan het budget aangepast worden of het project geschrapt, of kan samenwerking tussen projecten gestimuleerd worden. Het districtscollege van Antwerpen beslist uiteindelijk of een project past binnen de richtlijnen.

Projecten kiezen

Het district communiceert algemeen naar haar inwoners over hoe men zich kan informeren over de projecten en hoe er gestemd kan worden.

Deelnemers kunnen alleen in eigen naam stemmen. Ze mogen enkel iemand helpen stemmen in aanwezigheid van die persoon. Rijksregisternummers of codes opvragen om te stemmen voor anderen is verboden. Stemmen afkopen in ruil voor voordelen mag niet. Projectindieners die moedwillig deze regels met de voeten treden kunnen uitgesloten worden.

Na het afsluiten van de stemperiode stelt de Burgerbegroting een rangschikking op van meest populair tot minder populair. De voorstellen worden uitgevoerd in volgorde van populariteit en tot er niet langer voldoende budget beschikbaar is om één van de lager gerangschikte voorstellen uit te voeren.

Indien er onvoldoende budget over is om het volgende voorstel te realiseren, wordt dit restbudget overgedragen naar een door de bewoners gekozen thema voor restbudgetten. Hiermee voert het district zelf investeringsprojecten uit binnen dat thema of laat het district projecten uitvoeren.

Klankbordgroep

De klankbordgroep is een groep van geïnteresseerde en betrokken bewoners, verenigingen en academici. Zij denken enkele keren per jaar mee na over de uitdagingen van de Burgerbegroting: evaluatie van de voorbije stappen, verbeteringen aan het proces of belangrijke keuzes. Hun advies is niet bindend.

Iedereen mag leden voordragen voor de klankbordgroep. Team Participatie maakt een selectie uit de voorstellen en bewaakt de neutraliteit van de samenstelling zodat er voldoende betrokkenheid en variatie aanwezig is (waar van meningen, vertegenwoordiging uit de wijken, verschillende leeftijdsgroepen, interessegebieden en expertise,…).

Uitgezonderd de verantwoordelijke districtsschepen, kunnen andere districts- of stedelijke mandatarissen geen deel uitmaken van de klankbordgroep.

Rol mandatarissen

Waar het districtsbestuur beslist over 90% van het districtsbudget, mogen de bewoners dus over de andere 10% beslissen. Raads- en collegeleden spreken zich bijgevolg niet uit over de keuzes binnen de Burgerbegroting. Dat impliceert dat ze geen projecten mogen indienen, niet mee mogen stemmen of oproepen om specifieke projecten te steunen. Dit geldt zowel voor districtsmandatarissen als stedelijke mandatarissen.

College- en raadsleden van district Antwerpen zijn belangrijke ambassadeurs van de Burgerbegroting. Hun betrokkenheid is cruciaal om bewoners te informeren over de mogelijkheden en om knelpunten te signaleren. Ze kunnen in het algemeen mensen warm maken om deel te nemen aan de verschillende stappen.

Rol medewerkers

Medewerkers van district Antwerpen of stad Antwerpen mogen als bewoner deelnemen aan participatiemomenten van de Burgerbegroting. Zij mogen ook ideeën indienen, zowel om zelf uit te voeren als voor uitvoering door het district. Om belangenvermenging te voorkomen zullen zij niet adviseren over ideeën waarbij ze nauw betrokken zijn (via bijvoorbeeld familie, vrienden, buren of organisaties).